Çalışma sermayesi; Bir işletmenin faaliyetini sürdürebilmesi için sağlanan varlıklar ile bunların finansmanında kullanılan kısa vadeli kaynakları kapsar. Çalışma Sermayesine “işletme sermayesi” de denir. Dönen varlıklar, brüt çalışma sermayesidir.

Net çalışma sermayesi; Net çalışma sermayesi, dönen varlıklardan kısa vadeli yabancı kaynakları çıkarıldığında kalan farktır.

Çalışma Sermayesinin Yeterli Olmasının Önemi

• İşletmenin kısa vadeli borçlarını ödeyebilmesinde bir sorunla karşılaşmaması,
• İşletmenin kredi değerliliğinin artırılması,
• İşletmenin olağanüstü dönemlerde zor duruma düşmesinin önlenmesi,
• Faaliyetlerin kârlı ve verimli bir biçimde yürütülmesi,
• İşletmenin tam kapasite ile çalışabilmesi,
• İşletmenin yeteri kadar stok bulundurması,
• Müşterilerine(alıcılara) uygun vadenin tanınmasına olanak verir.

Çalışma Sermayesi Devir Hızı Yöntemi ile Sermaye Tahmini

Bu yöntemde, gelecek dönem için tahmin edilen, satılan malın maliyeti çalışma sermayesi devir hızına bölünerek çalışma sermayesi ihtiyacı hesaplanır. Çalışma sermayesi devir hızı tahmini olarak işletmenin geçen yıla ait devir hızı veya bunun endüstri ortalaması alınabilir.

Çalışma Sermayesi Türleri

1-Sürekli Çalışma Sermayesi: İşletme faaliyetlerinin aksamadan yürütülmesine olanak sağlayan minimum dönen varlık toplamıdır. Sabit çalışma sermayesi olarak da nitelendirilir. Uzun vadeli kaynaklar ile finanse edilmesi tercih edilir.

2-Değişken Çalışma Sermayesi: Mevsimlik dalgalanmalar sonucu çalışma sermayesinden ayrıca ihtiyaç duyulan sermayedir. Kısa vadeli kaynaklar ile finanse edilir.

3-Olağanüstü Çalışma Sermayesi: Yangın, savaş, grev gibi durumlarda ihtiyaç duyulan sermayedir. Kısa vadeli borçlanma ile karşılanmalıdır.

Çalışma Sermayesi Stratejileri

Çalışma sermayesi yönetiminde izlenecek stratejinin seçimi, risk ve kârlılık arasındaki ilişki alınarak yapılır. Net çalışma sermayesinin düşük olmasını öngören bir politika yüksek kârlılık sağlamasına karşın işletmenin risk derecesini de yükseltir. Risk ve kârlılık ilişkili iki önemli strateji vardır.

1.Dönen Varlıklara Yatırım Stratejisi

İhtiyatlı Çalışma Sermayesi Politikası: Dönen varlıklara daha fazla yatırım yaparak likiditeyi yüksek riski düşük tutmak. İşletmenin sahip olduğu tüm varlıkların uzun vadeli kaynaklar ile finanse edilmesidir.

Dengeli çalışma sermayesi politikası: Duran varlıklar ile çalışma sermayesinin süreklilik gösteren kısmının uzun vadeli kaynaklar ile dalgalanma gösteren kısmının kısa vadeli kaynaklar ile finanse edilmelidir. Bu sistemde kaynak maliyeti yüksektir.

Atılgan Çalışma Sermayesi Politikası: Dönen varlıklara daha az yatırım yaparak likiditenin düşük tutulması, risk düzeyinin arttırılarak varlıkların oluşturulmasıdır. Dönen varlıklar kısa vadeli yabancı kaynaklarla, duran varlıklar uzun vadeli yabancı kaynaklarla finanse edilir. Kârlılık diğerlerine göre daha yüksektir.

2.Finans Kaynaklarının Seçimi Stratejisi

Finansal yönetimde; Finansal kaynakların vadesi ile, bu kaynakların yatırıldığı varlığın niteliği (dönen varlık, duran varlık) arasında uyum olması bir kural olarak kabul edilmektedir.

Kısa vadeli kaynaklar    --------    Kısa vadeli yatırımlara            

Uzun vadeli kaynaklar   --------    Uzun vadeli yatırımlara            

Çalışma sermayesi tutarının dalgalı ve sürekli olarak ayrılışı ve yukarıda belirttiğimiz kural dolayısıyla çalışma sermayesi finansmanında finansal kaynaklarının bileşiminde izlenen strateji üç ana grupta toplanır. Bu politikaların ayırıcı özelliği risk dereceleridir.

Tutucu Finansman Yaklaşımı: Bu yaklaşımda çalışma sermayesinin dalgalanan kısmı kısa vadeli, çalışma sermayesinin sürekli kısmı ve duran varlıklar uzun vadeli kaynaklarla finanse edilmektedir. Geleneksel finansman kuralına en uygun yaklaşım budur. Bu yaklaşımda risk ve kârlılık en aza inmektedir. Maliyetler ise en yüksektir.

Ilımlı Finansman Yaklaşımı: Bu yaklaşımda çalışma sermayesinin sürekli kısmının bir bölümü de kısa vadeli kaynaklarla finanse edilmektedir. Risk alma bakımından orta yol olarak ifade edilebilir.

Atak Finansman Yaklaşımı: Bu yaklaşımda ise çalışma sermayesinin tümü kısa vadeli kaynaklarla finanse edilmektedir. Riskin ve kârın en fazla olduğu finansman seçeneği budur. Bu seçenekte kısa vadeli kredilerin yenilenme sorunu ortaya çıkabilir.

Optimal çalışma sermayesi politikası, işletme hisse senetlerinin piyasa değerini maksimum yapan politikadır. Hisse senetlerinin sahiplerinin risk- kârlılık ilişkisine bağlı tercihleri yönünde belirlenir. Risk- kârlılık ilişkisinin optimal seviyesi için simülasyon modeli kurularak karar verilir.